انواع آسانسور

دستگاهی‌ است‌ دائمی‌ که‌ برای‌ جابجایی‌ اشخاص‌ یا کالا، بین‌ طبقات‌ ساختمان‌ بوده‌ و در طبقات‌ مشخصی‌ عمل‌ می‌نماید. دارای‌ کابینی‌ است‌ که‌ ساختار، ابعاد و تجهیزات‌ آن‌ به‌ اشخاص‌ بسهولت‌ اجازة‌ استفاده‌ می‌دهد ومیان‌ ریلهای‌ منصوبة‌ عمودی‌ با حداکثر انحراف‌ ۱۵ درجه‌ حرکت‌ می‌کند .
آسانسورها در یک تقسیم‌بندی کلی به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:

الف- آسانسورهایی که اشخاص مجاز به سوارشدن در آن هستند. (مسافربر، مسافربر- باربر، تخت‌بر) ساختار و ابعاد اتاقک این آسانسورها طوری است که به آسانی برای مسافران و بارهای مورد نظر قابل دسترسی و استفاده است.

ب– آسانسورهایی که اشخاص مجاز به سوارشدن در آن نیستند (خدماتی یا Service Lift غذابر ، کتاب بر) ابعاد و ساختار اتاقک این آسانسورها طوری است که برای انسانها قابل دسترسی و استفاده نمی‌باشد برای تحقق این امر سطح کف آن از یک متر مربع ، عمق آن از یک متر و ارتفاع آن از ۲/۱ متر نباید بیشتر باشد.

آسانسور حمل بار و مسافر

آسانسوری است که برای حمل ونقل کالا طراحی شده است و معمولا عمل حمل ونقل بهمراه افراد صورت می گیرد .

آسانسور خدماتی

آسانسوری است دائمی که برای جابجایی کالا بین طبقات ساختمان می باشد و در طبقات مشخصی عمل می کند ، دارای کابینی است که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده را نمی دهد و در میان ریلهای منصوبه عمودی و با حداکثر ۱۵ درجه انحراف ، حرکت می کند . ابعادی که کابین را برای افراد غیر قابل استفاده می کند ، نباید از مقادیر زیر بیشتر شود :

الف – مساحت کف کابین ۰۰/۱ متر مربع

ب – عمق ۰۰/۱ متر

ج – ارتفاع ۲/۱ متر

آسانسور خودرو بر ساختمان های خصوصی

آسانسوری که اتاقک آن ابعاد مناسبی برای جابجایی خودروهای سواری داشته و طراحی آن امکان این جابجایی را می دهد .

آسانسورهای مغناطیسی:

این آسانسورها می توانند تا مسافت ۳۵۰ متر را بدون توقف و با سرعت بیشتر از ۱۰m/s طی نمایند. سیستم های آن فوق العاده پیشرفته و قسمت محرکه آن بر روی کابین است و دیگر چیزی به نام بکسل در آن نخواهید دید. از لحاظ ایمنی بسیار ایمن تر از آسانسورهای معمولی هستند و از لحاظ قیمتی در حد چند میلیون دلار می باشند.

موتور های هیدرولیک:

در این سیستم یک موتور سه فاز یا تک فاز معمولی که درون سیستم POWER UNIT نصب است حرکت و فشار روغن را کم و زیاد و در نتیجه آسانسور را به سمت بالا یا پایین حرکت می دهد.

موتورهای گیرلس:

همان طور که از نام آن پیداست این موتورها فاقد گیربکس می باشند و این مسئله باعث می شود لرزش کابین هنگام حرکت به حداقل برسد و حداقل ۵۰% در مصرف انرژی الکتریکی صرفه جویی می نماید. نسل جدیدی از موتورها می باشد و از لحاظ حرکتی به هیچ عنوان قابل قیاس با موتورهای گیربکس دار نیستند، اما از لحاظ قیمتی دو برابر انها هستند.

موتورهای دارای گیربکس:

این موتورهای دارای گیربکس با نام ها و قدرت های مختلفی در بازار وجود دارند که نسبت به ظرفیت و طول مسیر حرکت آسانسور، انتخاب می گردند. بهترین موتور های دارای گیربکس موجود در بازار ایران، ALBERTO SASSI, MONTANORI, ELECOMP, GEM, MONITOR ساخت ایتالیا، TISSEN, ZILABEG ساخت آلمان و HYUNDAI ساخت کره می باشند.

امروزه دو نوع آسانسور کاربرد بیشتری دارند: آسانسورهای هیدرولیک و آسانسورهای طنابی

آسانسورهای هیدرولیک

در سیستم آسانسورهای هیدرولیک، بار با فشار پمپ های هیدرولیک جابجا می شود .

سیستم آسانسور هیدرولیک از سه بخش تشکیل شده است:

۱-مخزن روغن

۲-یک پمپ (تلمبه) که توسط موتور الکتریکی کار می کند.

۳-یک دریچه که بین سیلندر و مخزن قرار دارد.

در آسانسور هیدرولیک، تلمبه روغن را از مخزن به سیلندر هدایت می کند. هنگامی که دریچه باز باشد، روغن به راحتی به محل قبلی خود باز خواهد گشت. ولی اگر دریچه بسته شود ، روغن با فشار وارد استوانه سیلندر خواهد شد. هنگامی که روغن در سیلندر جمع شد، فشار به پیستون منتقل می شود و کابین آسانسور بطرف بالا حرکت می کند. هنگامی که آسانسور به طبقه مورد نظر نزدیک شد ، سیستم کنترل آسانسور علامتی را به موتور الکتریکی می فرستد تا کار تلمبه به تدریج قطع شود. برعکس وقتی آسانسور بخواهدبه طبقهء پائین برگردد ، سیستم کنترل آسانسور یک علامت به دریچه می فرستد و دریچه باز می شود. سنگینی کابین و مسافران باعث می شود تا پیستون به سیلندر حاوی روغن فشار وارد آورد و روغن به مخزن برگردد . هرگاه آسانسور در طبقه زیرین توقف کرد، سیستم کنترل، دوباره دریچه را می بندد.

طرز کار این دستگاه بسیار ساده است، ولی اشکالاتی هم دارد که به آن می پردازیم.

اشکالات سیستم هیدرولیک

مهمترین مزیت سیستم هیدرولیک این است که می تواند به آسانی با نیروی کم پمپ، قدرت زیادی ایجاد کند تا آسانسور به راحتی بالا برود. ولی این سیستم دو عیب عمده دارد.

مهمترین مسئله اندازه تجهیزات است. اگر آسانسور بخواهد طبقات زیادی را بالا برود به پیستون بلندتری هم نیاز است، پیستون بلندتر هم به جای زیادی نیاز دارد، مثلا” اگر بخواهیم از این سیستم برای یک ساختمان ۱۰ طبقه استفاده کنیم، باید حداقل ۹ طبقه چاه حفر کنیم تا پیستون در آن جا بگیرد !

مشکل دیگر این سیستم ، عدم توانائی آن در ذخیره انرژی پتانسیل است. دراین سیستم پمپ نیروی عظیمی ایجاد می کند تا آسانسور بالا برود، ولی قادر نیست تا انرژی را ذخیره کنند. انرژی پتانسیل فقط وقتی به کار می رود که آسانسور بخاطر وزن خود به طرف پائین حرکت می کند ، ولی اگر دوباره بخواهد بالا برود، باز باید از پمپ انرژی بگیرد.

آسانسور کابلی این دو مشکل را حل کرده است. در بخش بعدی به این سیستم می پردازیم.

آسانسور کابلی

این سیستم امروزه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

در آسانسورهای کابلی ، کابین توسط یک سری کابل فولادی ( که دور چرخ قرقره ای حلقه شده اند) به یک وزنهء تعادل متصل است و چرخ قرقره نیز به یک موتور الکتریکی متصل شده است . هنگامی که موتور در یک جهت می چرخد، چرخ قرقره ، آسانسور بالا می آید و هنگامی که در جهت عکس می چرخد، آسانسور به سمت پائین حرکت می کند. چرخ قرقره، سیستم کنترل و موتور در بالاترین طبقه در اطاقکی به نام اطاق ماشین بطور ثابت قرار دارند. وزن وزنه تعادل معادل ۴۰% ظرفیت کامل آسانسور است. یعنی هنگامی که آسانسور به ۴۰% ظرفیت کامل خود رسید، آسانسور و وزنه به یک حالت تعادل می رسند. هدف از این تعادل ، ذخیره انرژی است. با بار یکسان در هر دو طرف کابل، چرخ قرقره ، نیروی کمتری برای حرکت دادن آسانسور نیاز دارد. در هر دو طرف کابین و وزنهء تعادل، دو خط ریل دندانه دار وجود دارد تا از حرکت نوسانی کابین و وزنه تعادل جلوگیری کند. همچنین این ریل ها در مواقع اضطراری جهت ایمنی سیستم، باعث متوقف شدن حرکت آسانسور می شوند. کابلهای فولادی از یک طرف به بالای اتاقک و از طرف دیگر به قاب وزنه تعادل متصل می شوند.وزنه تعادل ازمیزان بار روی موتور الکتریکی به اندازه اختلاف وزن موجود میان اتاقک همراه با بار و وزنه تعادل یا اصطکاک کم می کند.این اختلاف وزن را ((بار غیر متعادل))می نامند. وزنه تعادل معمولاً ۴۰ تا ۵۰ درصد وزن اتاقک به علاوه بار آن و اصطکاک وزن دارد. اصطکاک معمولاً ۲۰ درصد وزنه تعادل است.